Znaki, których używasz na co dzień, czyli: Co było pierwsze?

Gdyby podsumować to, co było omówione do tej pory, to mamy za sobą alfabet migowy, pisanie zrozumiałych komunikatów, ogólne wprowadzenie do tematu posługiwania się PJM. Odsyłałem też osoby zainteresowane do stron internetowych pokazujących miganie cyfr i liczb oraz miesięcy. 

Jeden z ostatnich postów opisywał, że nie znając żadnych znaków migowych, wyrazić można naprawdę wiele, dzięki swoim emocjom i przypisanym do nich, typowym zachowaniom. W czteroczęściowym cyklu Praca z materiałem znalazło się około 70 słów, które w połączeniu z wcześniejszymi informacjami dają sporą wiedzę. A Metoda Birkenbihl, poprawnie zastosowana może sprawić, że nie za bardzo musisz się wysilać, żeby to wszystko zapamiętać. 

A teraz znowu same pozytywy. Znaki, których prawdopodobnie używasz na co dzień, od lat, a używane są w PJM. I prawdę mówiąc, nigdy się nie zastanawiałem, co było pierwsze, czy język mówiony przejął je od języka migowego, czy też było na odwrót. Istotne jest to, że znaki, które opiszę i przedstawię, są znane i używane przez wiele osób. A pisząc 'wiele' mam na myśli świat, a przynajmniej świat tzw. kultury zachodniej.

Oczywiście poniższe zestawienie nie wyczerpuje tematu. To tylko kilkadziesiąt przykładów, które możecie uzupełniać własnymi. Oprócz tego w następnych postach przedstawię dwa inne sposoby na naukę i zapamiętywanie nowych znaków. Łączą się one z dzisiejszym tematem nierozerwalnie. I być może tam znajdziecie informacje, których spodziewaliście się tutaj.

Międzynarodowy wydźwięk uśmiechu

To chyba najbardziej znany przekaz, jaki może być. Niemowlak o każdym kolorze skóry powala tym nawet największych buraków w swoim otoczeniu. W każdym języku, w każdym kraju uśmiechem można wyrazić wiele i przełamać sporo barier. 

Na pewno też zauważyliśmy, że są jego różne odmiany. Od szczerego, który widoczny jest w oczach, w całym człowieku, poprzez ironię albo uśmiech człowieka zgorzkniałego, a skończywszy na uśmiechu samymi ustami, udawanego, wymuszonego. I potrafimy to doskonale wyczuć, czy odczytać. 

Pokazywanie i nie pokazywanie palcem

W kulturze słyszących nieładnie jest pokazywać palcem. W PJM nie jest to czymś złym. Gest pokazania palcem czegoś lub kogoś po prostu oznacza 'zobacz' albo 'spójrz'. Oczywiście warto przy tym zwrócić uwagę na mimikę, jaki ktoś ma stosunek do pokazywanej rzeczy czy osoby. 

Wiadomo, że dla 'potrzeb' świata słyszących, Głusi nie pokazują wszystkiego palcem, wiedzą, że ogólnie nie jest to mile widziane, dlatego też mają swoje zamienniki. Ruch głową albo odpowiednie spojrzenie.

No to zaczynamy, czyli ten, ta, to

Ograniczę się tylko do niezbędnych opisów. 

Wszystko zależy od tego, gdzie jest 'ten', albo gdzie jest 'tam'. Wiadomo, że zazwyczaj pokazuje się właściwą stronę, czy kierunek. 

ten, ta, to, ja, ty, on/ ona, tu, tam, chodź, za mną, chodź tu, patrzenie w dal, patrzenie w górę

Ruchy głową

Co najmniej dwa znaki nie dotyczą Bułgarii :)

tak, nie, spojrzyj tam, rozglądanie się, co tam? (słychać), niedowierzanie

Czasami i słyszący wytykają

wytykanie palcem, źle, niedowierzanie (widzisz tu tramwaj?), wiadomo ;)

A teraz pomachajmy

do niczego, emocje, powitanie, pożegnanie, przyciąganie uwagi, zapach, odór, 'przewietrzanie', spokojnie, cicho (można go połączyć z poprzednim znakiem)

Gesty ogólnoświatowe

Dzięki środkom masowego przekazu jakiś znak używany w jednym kraju zaczął funkcjonować w innych państwach. Zawsze trzeba przy tym pamiętać, że w niektórych środowiskach dany gest oznaczać może zupełnie coś innego. Można nim kogoś obrazić lub zachęcić do określonego działania.

ok, prima, wygrażanie, łapka w górę- OK, łapka w dół- źle

Części ciała

Są znaki ideogradiczne opisujące niektóre części ciała, ale w większości przypadków to o co nam chodzi, pokazujemy palcem albo dłonią. 

głowa, oko, ucho, nos, usta, au au boli- umiejscawianie

Czynności

Sporo mają podobieństw nasze języki i w tej sprawie. 

W czasie pandemii powinny być zastosowane inne znaki opisujące kichanie i kasłanie. Zawsze można pokazać je na zgięciu między ramieniem a przedramieniem, ale bardziej chodzi tutaj o wyraziste przedstawienie czynności.

picie, spanie, mycie zębów, jedzenie, ziewanie, zakłopotanie, kichnięcie, kaszel

Proste znaki daktylograficzne

Oczywiście są odpowiednie znaki na pokazanie cyfr i liczb. Czasami jednak coś możemy pokręcić, zapomnieć albo jeszcze się tego nie zdążyliśmy nauczyć. Istnieje też możliwość, że spotkamy osobę Głuchą, która z jakiegoś powodu nie przyswoiła sobie tych informacji. Dlatego też czasami stosuje się uproszczone znaki daktylograficzne. 

W przykładach w filmiku podane są następujące przykłady;

- 1, 0, 2- pokazane osobno- co oznacza te cyfry rozpatrywane osobno oraz

- 1 i 0- pokazane jedna po drugiej, tworzą liczbę 10

- 1 i 2- tworzą liczbę 12

- w połączeniu ze znakiem 'zegarek' otrzymujemy godzinę

- w połączeniu ze znakiem 'pieniądze' otrzymujemy kwotę

1, 0, 2, zegarek- godzina, pieniądze, 10- forma uproszczona

Pieniądze i nie tylko

To zestaw często spotykanych gestów. Na pewno je znasz.

pieniądze, a tam- nic nie szkodzi, obrączka- w związku, głaskanie po głowie, przesyłanie całusa, pijemy, slucham, obserwuję cię

Podsumowanie

Powyższe przykłady ukazują, jak nasze dwie kultury są ze sobą połączone. I co było pierwsze? Kto to wymyślił? Kto od kogo przejął dane znaki? To może być ciekawy temat do rozważań dla wnikliwych. A dla nas ważne jest to, że bezwysiłkowo zdobywamy wiedzę na temat PJM. 

Od dzisiaj będzie bez Zapowiedzi, bo niektóre posty mogą się ukazać spontanicznie i nieoczekiwanie. Zgodnie z informacją na fb postaram się, żeby były krótsze i częstsze.

Pozdrawiam.

Praca z materiałem: Część czwarta

Chwilowo mam opóźnienie w pisaniu postów na inne tematy, ale stwierdziłem, że warto zamknąć ten rozdział. Ci, którzy zechcą skorzystać z tych informacji, będą mieli kompletny obraz Metody Birkenbihl, w tym przypadku dostosowanej do nauki języka migowego. 

Za jakiś czas ukaże się zapowiedziany wpis zatytułowany: Co było pierwsze? Czyli znaki, których używasz na co dzień. 

Sporo rzeczy do (nie) nauki, bo to znowu będzie zwrócenie uwagi na kwestie, które znasz od lat, tylko po prostu trzeba je zauważyć i okiełznać. I zgodnie z zapowiedzią, zamieszczę filmiki ze słownictwem. 

Praca z materiałem- Co już wiemy?

Materiał A został zdekodowany. Przeszedł oglądanie aktywne, dzięki czemu został zrozumiany całym mózgiem. Podczas oglądania biernego 'snuł się w tle' powodując przyswajanie zjawisk językowych, tak jak robi to dziecko w czasie poznawania języka. A teraz nadszedł czas na to, jak chcesz wykorzystać ten materiał dalej. I tutaj każdy może obrać sobie jeden albo kilka kierunków. O tym za chwilę.

Przy tej okazji przypominam, że równoległe możemy pracować z innymi lekcjami. Materiał A przechodzi czwarty etap, B oglądamy biernie, C przechodzi etap drugi, a jeszcze pojawia się D, który zaczynamy dekodować. I tak można cały czas :), tylko ważna jest konsekwencja w dzialaniu, ale na szczęście metoda Birkenbihl nie polega na wkuwaniu :). Pozwalasz się uczyć.

Etap czwarty- Zaczynamy

Podczas nauki tradycyjnych języków, w których można czytać, a także zapisywać różne treści, czwarty etap obiera różne kierunki działania:

- słuchanie

- czytanie

- mówienie

- pisanie

Dlaczego różne kierunki? Bo niekoniecznie ktoś chce pisać w danym języku, może wystarczać mu będzie mówienie  i słuchanie. Inna osoba zechce rozwinąć wszystkie cztery umiejętności. Każdy wybierze to, co w danym momencie będzie dla niego potrzebne i korzystne.

W nauce PJM sprawa jest prostsza. Czwarty etap zawęża się do dwóch kierunków: oglądania ze zrozumieniem (to będzie nasze czytanie i słuchanie) oraz migania (to będzie pisanie i mówienie)

Oglądanie ze zrozumieniem 

I nadszedł czas na PJM :) Możliwe, że jakiś film po prostu chcesz oglądać ze zrozumieniem i to ci wystarczy. Na pewno zauważysz wtedy, że swobodnie, bez zastanawiania rozumiesz każde słowo, zwrot i zdanie. Obojętnie, w którym momencie filmu się znajdziesz, wyłapujesz bezbłędnie wszystkie szczegóły. Bardzo motywujące uczucie.

Skoro uczysz się odczytywać przekaz migowy, to idź krok dalej i postaraj się przetłumaczyć materiał głośno, na język mówiony, pamiętając o zastosowaniu odpowiednich zasad gramatycznych. Zabaw się w tłumacza. Kto wie, kiedy przyda ci się taka umiejętność. 

Albo weź kartkę z tekstem zdekodowanym i spróbuj go przemigać zgodnie z regułami PJM.

Miganie tekstu lekcji oraz inne warianty

Informacja dla tych, którzy chcą migać. To już ten moment. 

Bez problemu możesz teraz powtórzyć, to co widzisz na filmiku. Może nawet pamiętasz tekst lekcji. Jeżeli decydujesz się na ten wariant ćwiczenia, zadbaj o to, żeby nie tylko odwzorowywać znaki, ale także mimikę i mowę ciała lektora. Wtedy to ćwiczenie ma sens. 

Możliwe, że utworzysz swoje własne zdania. Czemu nie spróbujesz? Np. przemigaj znane słowa takie jak:

oni grupa słyszący zawiadamiać

albo

język migowy nauka/ wiedza wzrasta

albo

hej wyślę ci link

albo

sąsiad mi dokucza

itd.

Pomyśl nad swoimi przykładami i zobacz, ile ciekawych rzeczy możesz przemigać, znając 70 słów z filmiku, który znalazł się w pierwszej części "Pracy z materiałem". 

Jeżeli w późniejszym czasie, będziesz mieć do czynienia z filmem zawierającym dialog, warto poćwiczyć wtedy odgrywanie ról. Takie jednoosobowe przedstawienie. Kiedy pokazujesz kwestię jednej osoby, zwracasz się do 'kogoś' po prawej stronie, kiedy natomiast przychodzi kolej na odegranie rozmówcy, migasz na swoją lewą stronę. 

Zawsze ktoś ci może pomagać w pracy nad materiałem, który zawiera dialog. Wtedy po prostu każdy 'wypowiada' swoją kwestię. Później można się zamienić rolami. Szczęśliwie, jeżeli drugą osobą jest ktoś niesłyszący. 

Znane jest także od dawna ćwiczenie, kiedy jakieś słowo lub zwrot są stałe, a zmieniasz tylko jeden element wypowiedzi. Na przykład:

-widzę grupa słyszący/ widzę grupa głusi

- rodzina mnie lekceważy/ kolega mnie lekceważy

- czytam rozumiem/ czytam nie rozumiem

Widać więc, że możliwości ćwiczenia z materiałem jest naprawdę mnóstwo. A Vera F. Birkenbihl poleca jeszcze inne ciekawe propozycje. Może co jakiś czas niektóre z nich przemycę :)

To chwilowo tyle, każdy etap Metody Birkenbihl wyjaśniony. Jeżeli taka praca z materiałem Ci odpowiada, to zapraszam. Działaj z innymi filmami. A poniżej najważniejsze i o tym też pisała pani Vera:

Jaką metodą, by się nie uczyć i tak najlepszym sposobem na przyswojenie języka jest przebywanie w towarzystwie jego rodzimych użytkowników. Czyli, w kontekście Zacznij migać ;) będą to osoby niesłyszące.

Udanej nauki. 

Pozdrawiam.

 

Praca z materiałem: Część trzecia

Do tego etapu przejdź, jeżeli masz za sobą uczciwie 'przerobione' oglądanie aktywne, tzn. jeżeli całym mózgiem pojmujesz materiał i jest ci bez różnicy, czy czytasz tekst zdekodowany, czy oglądasz materiał w języku migowym.

Pamiętaj też, że gdy zaczynasz oglądać biernie materiał A, pracujesz w międzyczasie nad materiałem B, oglądając go aktywnie i możesz już zaczynać dekodowanie materiału C. Zobacz, praca wre. Ciągła nauka, urozmaicenie, eksploracja. Pełne zanurzenie. 

Oglądanie bierne- Wprowadzenie

Oglądanie bierne to etap, w którym wykorzystujesz swój mózg do tego, żeby bez twojej świadomości, wykonał niesamowitą pracę, nauczył się zjawisk. Zaliczają się do nich dynamika migania, mimika, postawa, pauzy i cała tak zwana melodia języka. 

Podczas nauki języków mówionych jest trochę łatwiej, bo włączasz fragment materiału, słuchasz go po cichu i nie zwracając świadomie na niego uwagi, koncentrujesz się na innych zajęciach. Zupełnie za darmo fundujesz sobie 'przebywanie' w kraju, którego język właśnie poznajesz.

Oglądanie bierne- Zaczynamy

Jak pisałem w poście na fb, odtwarzaj film w taki sposób, żeby obserwować go kątem oka. To naprawdę doskonała zdolność, którą posiadamy. Zajmuj się wtedy czymkolwiek innym. Nie patrz świadomie na materiał, korzystaj z pracy swojego mózgu. Naprawdę można mu zaufać. Im więcej popracuje bez udziału naszej świadomości, tym lepiej. 

To między innymi, właśnie w taki sposób nauczyliśmy się języka jako dzieci. Ktoś mówił coś w tle, a my nieświadomie tego słuchaliśmy. Nie zwracaliśmy wtedy uwagi na każde słowo, ważne były zjawiska językowe, o których przed chwilą pisałem. Ta zasada działa także w języku migowym. Doskonale widać to na przykładzie migających dzieciaków. 

Kąt oka albo przelotne spojrzenie na migany właśnie materiał. NIE wpatrywanie się. To przecież miało miejsce podczas oglądania aktywnego albo podczas dekodowania. 

Posiadasz telewizor, tablet, komputer albo inny nośnik, na którym możesz odtwarzać materiał i 'oglądać go w tle'? Każdy ma inną sytuację i możliwości. Podczas takiego odtwarzania, możesz na innym urządzeniu oglądać jakiś film czy audycję. Możesz słuchać muzyki, prowadzić z kimś rozmowę, czytać, sprzątać. Możliwości jest wiele. Materiał, nad którym pracujesz 'snuje się' w przestrzeni, ty po prostu masz go zauważać, koncentrując się najbardziej na czynnościach, które właśnie wymieniłem. 

I ważna sprawa. Zatroszcz się o to, żeby materiał, z którym pracujesz (umownie nazwaliśmy go A) był odtwarzany 'na okrągło'. 

Oglądanie bierne- Jak długo?

Przychodzi taki moment, kiedy dziecko, najpierw rozumie mowę rodziców, a później nie może się powstrzymać, no i musi coś powiedzieć. Słuchanie bierne w czystej, naturalnej postaci. Tylko w wypadku dziecka proces ten trwa znacznie dłużej, ale jest niezmiernie skuteczny. 

W przypadku osób dorosłych ten etap nauki trwa oczywiście krócej, i to jest niesamowicie pozytywna informacja. 

Będzie taki moment, kiedy rzucisz okiem i zrozumiesz każdy niuans, każdy grymas, każdy gest lekcji, którą właśnie przerabiasz. Będziesz w stanie opowiedzieć o każdym szczególe materiału. Kiedy to nastąpi? To zależy od kilku spraw:

- czy wcześniej był już jakiś kontakt z nauką języka migowego?

- jak intensywnie było ćwiczone?

- czy ktoś ma w bliskim środowisku osoby niesłyszące?

albo

- może po raz pierwszy w życiu ogarnia temat migania?

Nastąpi też taka chwila, kiedy odczujesz potrzebę swobodnego, nieskrępowanego zamigania jakiegoś słowa, zwrotu, czy całego zdania pochodzącego z materiału. Albo po prostu dojdziesz do wniosku, że pokazanie tych znaków nie sprawia ci w ogóle żadnego problemu. Kiedy to nastąpi? To już każdy odczuje inaczej. Znaczenie tutaj mają punkty, o których wspomniałem powyżej. Pani Vera F. Birkenbihl podała, że w wypadku osób, które uczą się danego języka od podstaw, będzie to ok. 90-180 minut na każdą lekcję.

'Ale....ja....chcę....migać....JUŻ'. No nie mogę nikogo powstrzymać od 'migania JUŻ'. Tylko później  może się okazać, że migasz niepewnie i bez 'akcentu'. Istnieje także obawa, że tak ci zostanie. Daj sobie chwilę.... Spokojnie, dojdzie do czwartego etapu, a wtedy naprawdę będziesz śmigać, a następne materiały będą w międzyczasie przechodziły dekodowanie, oglądanie aktywne, bierne i tylko pytanie, czy nadążysz to wszystko przemielić. 

A czwarty etap to działanie samodzielne, podczas którego każdy obiera swój własny kierunek. Oczywiście będzie o tym mowa w następnej części.

Powodzenia.

 

Praca z materiałem: Część druga

W części pierwszej znajduje się filmik wraz ze słownictwem. Oczywiście możesz uczyć się słówek metodą tradycyjną i jak to bywa z takimi metodami, z pewnością przyswoisz sobie te informacje. Jak skuteczne to będzie w twoim przypadku? Nie wiem. Przyszłość pokaże.

Możesz także potraktować ten materiał jako rozgrzewkę i powtarzać przemigane tam treści. To też jeden ze sposobów nauki i sam go stosuję jako trening. Ćwiczenie w stylu ,Naśladuj lektora’

Chciałem Cię jednak zaprosić do drugiego etapu Metody Birkenbihl, zwanego słuchaniem aktywnym. Oczywiście w przypadku migowego będzie to oglądanie aktywne. Ten sposób uczenia zapewnia od pierwszego do ostatniego etapu zanurzenie się w języku docelowym, czyli tym, którego chcemy się nauczyć. 

Nie potrzeba tutaj nic wkuwać ani poznawać zawiłości gramatycznych. Wszystko dzieje się naturalnie, intuicyjnie. A to chyba ważne, żeby nauka języka taka właśnie była. Miła, lekka, przyjemna i skuteczna. Bez zakupu drogich materiałów dydaktycznych. Wymarzona sprawa. 

Oglądanie aktywne- Zaczynamy

Skorzystamy z zamieszczonego w pierwszej części filmiku oraz posłużymy się zdekodowanym tekstem. 

W skrócie: celem tego etapu jest zrozumienie materiału całym mózgiem. Nie sprawi mu wtedy różnicy, czy czytasz tekst po polsku, czy oglądasz materiał w PJM. 

Podczas oglądania aktywnego robisz jednocześnie trzy rzeczy: 

1- oglądasz materiał

2- patrzysz na zdekodowany tekst, dzięki temu rozumiesz każde przemigane słowo lub zdanie.

Czy to będzie kartka papieru, trzymana tak, żeby widzieć jednocześnie obraz migany, czy to będzie tekst w oknie obok na ekranie tabletu, czy komputera, sprawa dowolna. 

3- wyobrażasz sobie to, co ukazuje film albo to, co właśnie czytasz

W tym przypadku będę to ja :) Patrzę na grupę osób znajdującą się po mojej prawej stronie. To moi głusi znajomi. Mam dla nich ważną informację. Dlatego też staram się przybrać miły wyraz twarzy. Pokazuję na dół ekranu po mojej lewej stronie. Z tego względu, że nazwa bloga jest napisana po polsku, pokazuję dodatkowo znaki ideograficzne, które niesłyszący lepiej zrozumieją. 

To przykładowy pierwszy akapit, czy też fragment filmiku. 

I krok po kroku wyobrażasz sobie kolejne sceny: 

- słyszący nie może dogadać się z niesłyszącym, bo nie zna migowego, i nie ma żadnego pojęcia na temat tej grupy ludzi. 

- Głuchy, który przeżywa wewnętrzne dylematy, kiedy ma się zwrócić w jakiejś sprawie do słyszącego. 

- momenty z przeszłości, podczas których z powodu ignorancji i niewiedzy dochodzi do jakiejś formy złego potraktowania przez słyszącego sąsiada, członka rodziny, czy też kolegę.

- słyszący otrzymuje link z adresem bloga, czyta go i zaczyna rozumieć temat. Zaczyna pojmować, że do tej pory miał niewłaściwy stosunek do grupy niesłyszących i że trzeba to zmienić.

- niesłyszący wysyła link z informacją o blogu do swoich słyszących znajomych, a oni klikają Polub stronę. 

- słyszący regularnie otrzymują powiadomienia o aktualizacjach na blogu.

- słyszący czyta informacje na blogu, zaczyna się uczyć migowego albo stara się być bardziej wyrozumiały dla swoich niesłyszących znajomych. 

To taki skrót, moje skojarzenia przelane na ekran. Twoje mogą być inne. Do tego należy dodać pewien ładunek emocji: Próba zagadnięcia, ale jak to zrobić? Niesprawiedliwe potraktowanie. Zrozumienie swojej pomyłki. Jakie emocje możesz sobie wyobrazić? 

Powtórzmy:

1- oglądanie filmu

2- czytanie zdekodowanego tekstu

3- wyobrażanie sobie tego, co oglądasz lub czytasz. 

To właśnie oglądanie aktywne.

Oczywiście opis tego procesu wydaje się długi, ale przebiega to naprawdę sprawnie i szybko. Mózg jest cudowny, uwielbia taką pracę, działa jak szalony. 

Oglądanie aktywne- Podsumowanie

Wiadomo, na początku, może trzeba będzie powrócić do wybranego fragmentu, ponieważ nie wszystko jeszcze rozumiesz albo chcesz bliżej się przyjrzeć określonemu znakowi czy zwrotowi.  Przy tej okazji poznajesz  'akcent' i 'brzmienie' języka, wymowę, rytm i skróty. I dzieje się to bez żadnego wkuwania. Masz przecież przy sobie zdekodowany tekst. Wszystko przebiega naprawdę łatwo.

Oglądaj aktywnie tyle razy, aż bez robienia pauz i powtórek, zrozumiesz materiał tak dobrze, jak gdyby to był film, czy tekst w języku polskim.

Wtedy etap drugi można uznać za zakończony. W praktyce nie będzie to długo trwało. Zobaczysz. 

I następna ciekawostka. Podczas gdy oglądasz aktywnie materiał A, możesz się już zabierać za dekodowanie materiału B. Zauważ, że cały czas trwa proces zanurzenia w języku. 

A teraz czas na kolejny krok. Jest nim oglądanie bierne. Było już o nim na fb, ale  przypomnę, na czym polega. Już wkrótce.

Pozdrawiam.