Dwa lata w pigułce

I pykły dwa lata.

Wrzesień 2020. Wtedy się zaczęło. Blog tekstowy na temat nauki języka migowego. 

Wiem, wiem...lepiej nagrać filmiki i niech się ludzie uczą z tego. Jednak ci sami ludzie zadadzą potem pytania, będą ciekawi, dlaczego tak. I te wszystkie wyjaśnienia są tutaj. Po to powstał ten blog. 

Na początku faktycznie myślałem, że ponagrywam filmiki, że patrząc na moją fizjonomię, ludzie będą się uczyć. Później poobserwowałem, co jest w necie i stwierdziłem, że takich materiałów lepszych czy gorszych jest cała masa i nie potrzeba z mojej strony  nic ponadto  tworzyć.

I tak zostało, i na razie tak jest. 

Zacznij migać ;) to suplement do kursu PJM- przed, po i w trakcie. Dla lubiących czytać, dla tych którzy podczas lekcji nie zdążyli zrobić notatek albo zrobili, ale akurat na inny temat. 

Blog na początku miał dwie lokalizacje, tutaj oraz na FB. Z tego względu, że za dużo było szumu i ponagleń, ze stronki zrezygnowałem i postarałem się to ładnie opisać w krótkim wyjaśnieniu.

Ostatnio Zacznij migać ;) działa w terenie, w postaci warsztatów. 

A teraz zbiorę w małą pigułkę te dwa lata istnienia. Kolejność tematów nie jest przypadkowa. 

Zrozumiałe komunikaty

Czy będziesz się uczyć języka migowego, czy nie, z pewnością na swojej drodze napotkasz niesłyszących i być może trzeba będzie z nimi 'zagadać'. 

Jeżeli nie znasz jeszcze PJM w stopniu zadowalającym obie strony, pomocą może być kartka i coś do pisania czy też któryś z komunikatorów tekstowych. 

oraz

Proste i zrozumiałe wiadomości nieco odbiegające od gramatyki polskiej.

Na przykład?

Po polsku: Proszę przyjść za tydzień o godzinie 10 rano.

Wyraźny komunikat: Ty/ 7 października, godzina 10/ przyjdzie. 

I wszystko jasne.

Emocje, czyli migowy bez słów

Każdy z nas ma wbudowaną w siebie zdolność do migania. Przykładem są emocje, które w taki czy inny sposób okazujemy. 

Z powodów kulturowych oraz wychowania jesteśmy bardziej lub mniej wylewni, skryci, weseli, poważni. Żeby dobrze migać, bardzo często trzeba się odblokowywać na te zachowania, których okazanie przychodzi nam z trudem.

Dużą pomocą jest obserwowanie choćby dzieci, które dopiero uczą się mówić. Można u nich zaobserwować szeroką gamę czystych, nieukrywanych jeszcze emocji.

Języka migowego bez słów uczymy się także od zwierzaków, które w różny sposób okazują radość, gniew, smutek czy strach. Istnieje cała masa podobieństw między ich i naszym zachowaniem.

Co było pierwsze

Jest bardzo dużo znaków, których od lat używają zarówno Głusi, jak i słyszący. 

Są dla nas naturalne i nikt za bardzo się nie zastanawia, kto te gesty wymyślił najpierw, po prostu z nich korzystamy. 

Przykładami mogą być: kciuk uniesiony do góry, gest machania dłonią na powitanie lub pożegnanie, 'zadzwoń'- dłoń markująca słuchawkę telefonu.

Skojarzenia

Sporo jest znaków, które bazują właśnie na tym. 

Kot, na przykład kojarzy się z wąsami, pies z tym że przywołując go, klepiemy się w udo, a słoń oczywiście ma trąbę i w tym tkwi sedno tego znaku.

Przedmioty, czynności i cała masa innych rzeczy pokazywanych w językach migowych całego świata, to zazwyczaj czyjś pomysł na przemiganie czegoś, który został przyjęty w danym regionie. A im pomysł prostszy, kojarzący się większości, tym lepiej.

I oczywiście jak należy się spodziewać w różnych krajach, różnie z tymi znakami być może, bo słowo 'kot' w innym miejscu wzięło się od tego, że ten zwierzak drapie. 

W samej Polsce może być kilka sposobów na przemiganie czegoś i zazwyczaj skojarzenia te są trafne. 

Bywają też tak łatwe, oczywiste, wprost genialne propozycje, że momentalnie się przyjmują, a nawet zaczyna się je podobnie pokazywać w wielu państwach.

Sto słów

Następny sposób na ułatwienie nauki. 

Jest taka lista: sto wyrazów używanych w każdym języku, podczas prowadzenia 50 procent konwersacji. 

Czyli oprócz wyraźnego pokazywania emocji, nauczenia się znaków wspólnych dla obu kultur oraz tych opartych na skojarzeniach, trzeba dodać wspomnianą setkę i zasób słownictwa będzie naprawdę duży. Taki prawie A1/ A2. 

Pozytywnie :) Miło, łatwo i przyjemnie.

Pantomima

O tym jeszcze nie było, ale jest plan zajęcia się takim oto tematem: miganie pantomimiczne, czyli Visual Vernacular, w skrócie VV. Język wizualny, obrazowy.

To takie opowiadanie historii bardziej wizualne niż za pomocą znaków ideograficznych. To tworzenie 'filmu', z odpowiednim wykorzystaniem czasoprzestrzeni.

Jeżeli niesłyszący rozumie przekaz w swoim języku, ale już w innym niekoniecznie, tak dobrze pokazany VV powinien być zrozumiały na całym świecie. Umożliwiają to pewne uniwersalne elementy występujące w językach migowych. Fajne! 

Tu nie potrzeba uczyć się nowych znaków, trzeba natomiast wzbogacić swoje ruchy, ekspresję i mimikę. Jak powiedział mi kiedyś jeden Głuchy: "Oglądaj film np. o zachowaniu tygrysa, zobacz jego charakterystyczne cechy i postaraj się to naśladować". Wiadomo, nie chodzi tu dosłownie o bieganie na czworakach, ale markowanie podobieństw. To naprawdę jest do zrobienia i VV po to właśnie jest.

Gramatyka 

Filarami gramatyki migowej są: 

• pozycyjność, czyli układ słów w zdaniu w odpowiedniej kolejności
• symultaniczność, czyli zjawiska językowe występujące obok siebie jednocześnie
• klasyfikatorowość, czyli zastosowanie odpowiednich środków wyrazu ubarwiających przekaz
• kierunkowość. czyli umieszczenie w odpowiedni sposób znaków w przestrzeni.

Podstawowa reguła gramatyczna to: od ogółu do szczegółu.

Inna bazująca na VV, to właśnie tworzenie swoistego 'filmu', historii, podczas której odtwarzamy różne role, umieszczając swoich bohaterów w odpowiednim czasie i miejscu.

Kolejną, można opisać za pomocą schematu:          kto/ co?- kiedy?- gdzie?- co robi?- w jaki sposób?

W zależności od sytuacji reguły te można stosować osobno albo łączyć je ze sobą.

Za pomocą mimiki budujemy zdania twierdzące, przeczące, pytające.

Czas w PJM przedstawiamy, stosując odpowiednie wyrażenia i kierunki. 

A znaki migowe spełniają takie same funkcje jak słowa w danym języku. Pokazywane bez odpowiedniej mimiki oraz ekspresji, mogą spłycić przekaz albo zupełnie zmienić jego znaczenie.

Co jeszcze?

Było:

• o zastosowaniu metody Birkenbihl w nauce PJM
• o zapisywaniu ciszy
• o dostępności   
• o kulturze Głuchych

Udanego przebywania ;)

Słowniczek 3/3- co Cię interesuje?

Porozmawiaj ze znawcą, specjalistą, pasjonatem, a okaże się, że zwykły temat, pojęcie można rozwinąć na wiele sposobów, rozmawiać o nim godzinami, używając przy tym wyrażeń nowych, niespotykanych. Każda dziedzina ma swoje słownictwo, akcesoria, strój nawet. Wędki, koziki, poziomice, alkoholomierze, cyrkle, piszczałki, rysiki, uchwyty do wyciągania gorących słoików. I ucz się teraz tego wszystkiego, do czego to służy, jak to działa itd. Powodzenia :)

I na każdy z tych tematów można pomigać, a wielu słów, tych specjalistycznych w słownikach nie uświadczysz. A o fizyce kwantowej? Też można. Jest matematyczny język migowy, informatyczny, artystyczny, gamingowy. Co dziedzina, to nowe pojęcia i nowe znaki i zazwyczaj są one rozumiane przez grupy, które się nimi posługują. Znawcy, pasjonaci, specjaliści.

Co Cię interesuje? I niech to będzie słowniczek numer trzy, taki specjalistyczny. Tu już, oprócz żmudnych poszukiwań w necie, bo czasami się uda coś znaleźć, trzeba zaczerpnąć wiedzy od niesłyszących znawców określonego tematu.  

Zacznę od kilku przykładów, takich, które w miarę łatwo można odszukać. Przy okazji opowiem o trzecim sposobie zapisywania ciszy, który ma nawet poważną nazwę, SignWriting.

Medycyna

bóle wszelakie, kaszle różnego typu, zapalenia, złamania, możliwe schorzenia, lekarze różnych specjalizacji , przyrządy i maszyneria, których używają

Z nazwami akcesoriów jest tak...często Głusi po prostu opisują ich budowę i działanie, a rzadziej literują polską nazwę.

Biznes

giełda, aktywizacja zawodowa, innowacja, mikrogranty, pesel, regon, statystyka, inicjatywa społeczna

To dopiero początek początku.

Zazwyczaj stosuje się połączenia znanych znaków, wymyśla się też nowe, jak na przykład 'blik'.

Religia

bazylika, beatyfikacja, ekumenizm, ikona, litania, katedra, nazwy różnych wyznań i słownictwo przez nich używane

Wiadomo, niesłyszący z różnych grup religijnych stosują rozpowszechnione w swoich kręgach znaki migowe.  Niekoniecznie też znają słownictwo spoza innej społeczności. 

Jest jeszcze sport, polityka, podróże, kulinaria, sztuka, przyroda....

Mnóstwo słów i zwrotów. Weźmy sport: różne nazwiska, dyscypliny, zasady, nazewnictwo zawodników, imprez, miejsc, sprzętu sportowego. 

I co...masz już swój pomysł na taki słowniczek?

A teraz czas na innowację, znaną od 1974 roku :)

Jak zapisać ciszę- sposób 3.

SignWriting to inaczej mówiąc, graficzny zapis znaków migowych. Stosuje się w nim kreski, strzałki, odwzorowuje mimikę twarzy i postawę ciała. Ma to sens, bo przecież język migowy to przekaz wizualno- przestrzenny. Dwa poprzednie sposoby zapisu ciszy są dosyć pomocne, ale jednak linearne, nieikoniczne. Natomiast trzeci może być z łatwością przyswojony przez obie grupy, Głuchych i słyszących, bo bazuje na ilustracjach, rysunkach. Użyłbym nawet określenia- piktogramach. 

Podam teraz kilka przykładów, zasad SW. Więcej szczegółów i ćwiczeń można znaleźć w książce Zapisać ciszę. Podręcznik do nauki języka migowego z wykorzystaniem zapisu SignWriting.

Zasada podstawowa- zapisujesz znak, tak jak widzisz swoje ręce, czyli z perspektywy osoby migającej. 

Uwaga! Jeżeli czytasz wpis z poziomu telefonu, to możliwe, że konieczne będzie skorzystanie z opcji Wyświetl wersję na komputer, żeby mieć dostęp do wszystkich ikonek.

SW- podstawowe symbole, ręka w pionie, czyli równolegle do ściany

Jak nie ma ściany, to należy ją sobie wyobrazić.

A

 wewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

 zewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

dłoń ułożona bokiem do ciała

B

wewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

zewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

dłoń ułożona bokiem do ciała

Możemy zapisać w SW wyraz 'baba' 

Z

wewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

zewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

dłoń ułożona bokiem do ciała

Do kwadratu dodana jest kreska, obrazująca palec.

5

wewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

zewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

dłoń ułożona bokiem do ciała

Dodatkowe pięć palców. Kciuk jest raz z lewej raz z prawej strony, zależnie od układu dłoni.

O

wewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

zewnętrzna część dłoni skierowana do ciała

dłoń ułożona bokiem do ciała

Trzy palce. 

'baobab' 

SW- podstawowe symbole, ręka w poziomie, czyli równolegle do podłogi

A

wnętrze dłoni skierowane do góry

wierzch dłoni skierowany w górę

kant dłoni skierowany w dół

B

Z

5

O

W zapisie pojawia się 'biały pasek' przecinający 'litery' na pół. 

SW w działaniu- jak ukazać ruch

A teraz kilka słów i zwrotów. Na bieżąco podam niezbędne wyjaśnienia, jednak to tylko zasygnalizowanie tematu. Jeżeli ktoś chce bardziej przysiąść do tej metody, to warto sięgnąć do publikacji, o której wspomniałem.

wiosna- głowa z przyjazną mimiką, może być uśmiech. Ruch równoległy do ciała zapisywany jest za pomocą podwójnej strzałki. Grot strzałki odwzorowujący prawą rękę zamalowany jest na czarno. Zawijas to nic innego jak zwinięcie dłoni w niepełną pięść. Widać w nim 'biały pasek', ręka w nadgarstku ułożona jest więc równolegle do podłoża. Biała kropka oznacza pstryknięcie. Oczywiście, tak jak pokazuje strzałka, ruch odbywa się w górę, z prawej strony twarzy.  Pstryknięcie wszystkimi palcami do układu P5.

dobry- ruch poziomy, równoległy do podłogi zapisywany jest za pomocą pojedynczej strzałki. Zwracam uwagę, jaki kolor ma grot, czarny, czyli odnosi się do migania prawą ręką. Prawe O, PO, ustawione kantem do przodu.

deszcz- równoczesny ruch obu rąk w górę lub w dół zaznaczamy za pomocą 'łuku' pomiędzy dłońmi. 'Łapki' są czarne, więc wierzchy dłoni skierowane są w górę. 'Biały pasek' w symbolach oznacza, że ręce są ułożone równolegle do podłogi. Strzałki podwójne? Tak, to ruch wykonywany góra- dół. Czarny grot, dłoń prawa. Biały grot, dłoń lewa. A podwojenie strzałek wskazuje, że ruch wykonujemy dwa razy.

droga- mamy równoczesny ruch obu rąk do przodu, jest 'łuk' pomiędzy dłońmi. Prawa i lewa w układzie B. 'Biały pasek'? Ręce równolegle do podłoża. Symbole biało- czarne? Kantem w dół. Czarny i biały grot, strzałka pojedyncza? Prawa i lewa dłoń przesuwają się jednocześnie do przodu.

mgła- ruch okrężny równoległy do ciała, strzałki podwójne. Dwa groty, wykonać należy dwa okręgi każdą ręką. Migamy przed twarzą, przecież przez mgłę niewiele widać. Na rysunku głowy jako istotny element zaznaczone są oczy. Dłonie w układzie 5, kolor czarny, równolegle do ściany, wierzchy skierowane do ciała. Czarne groty, dłoń prawa. Białe, dłoń lewa.

plac- tak oznacza się ruch okrężny w poziomie, równolegle do podłoża. Układ B, wierzchem do góry. 

niebezpieczny- to przykład ruchu okrężnego w pionie. Obie dłonie w układzie C wykonują jednoczesny ruch w pionie. Zwracam uwagę na 'biały pasek' oraz czarne i białe, podwójne groty strzałek. Co to znaczy? To takie mini zadanie:)

SW w działaniu- jak pokazać znaki oznaczające kontakt

Warszawa-oznacza dotyk. Pogrubiona linia wskazuje na ramiona/uda. Dotyk z lewej do prawej, na wysokości klatki piersiowej. Dłoń w układzie A z lekko odstającym kciukiem.

kobieta- oznacza uchwyt. Przy rysunku głowy jest odwzorowany symbol ucha. Kciuk i palec wskazujący chwytają ucho. Pozostałe palce odstające. Symbol dłoni czarno- biały. Czyli? Ułożenie bokiem do ciała. 

szopka-  oznacza układ dłoni/ palców zazębiających, splatających się ze sobą.

umieć- oznacza uderzenie. Prawa część czoła. Tam należy lekko uderzyć dłonią w układzie B.

zdrowie- oznacza muśnięcie. Jednoczesne, dwukrotne muśnięcie brzucha, obiema dłońmi. 

kawa- oznacza pocieranie. Prawa dłoń z odstającym kciukiem i małym palcem pocierają lewą dłoń w układzie A. 

I co? Podoba się SignWriting? Może to jest właśnie ten najfajniejszy sposób zapisywania ciszy? 

Wybór zostawiam tobie :) 

SW- kilka ćwiczeń

A na zakończenie zadanie do odczytania:

   

Udanego przebywania ;)